31.8.07

абтросься і панёсься

  • Первое, что бросается в глаза в Минске – чистые, если не вылизанные улицы. Это заслуга не столько коммунальщиков (хотя было крайне непривычно увидеть людей в спецодежде, убирающих и так чистые городские улицы средь бела дня), сколько высокая культура самих белорусов.


  • белорусы - заядлые оптимисты. Люди улыбаются, всегда вежливы, никто не смотрит волком


  • маршруток, в отличие от Киева, почти нет - они ездят преимущественно за пределы городской черты.


  • минские власти с явного согласия президента Лукашенко определили плату за проезд, реально покрывающую затраты коммунального транспорта


  • В 2006 году "вечный оппозиционер" (пользующейся любовью и финансовой поддержкой Запада) Александр Милинкевич, протестуя против очередной победы Лукашенко на президентских выборах, организовал в центре Минска безуспешный Майдан. Так, тысяч на десять, в основном из студентов. Рассказывают, платили за вечер около 20 долларов на брата. <...ядзь! дзе мае бабкі?!>


  • За Лукашенко действительно голосует большинство населения. Этот феномен поясняется просто. Бацька дал каждой части населения необходимое: пенсионерам – высокие пенсии (в среднем около 400 долларов), военным – большие зарплаты и гарантированное жилье, молодежи – неплохие стипендии (минимум 200 гривен) и дешевую мобильную связь. <он боґ!>


  • В Минске можно купить качественную и дешевую белорусскую обувь, одежду и даже бытовую технику.




Я тут падумаў, можа, на беларускіх памежных пунктах распыляецца які нябачны ружовы газ, што ад захапленьня прыежджыя пачынаюць проста сачыняць лухту на хаду?

30.8.07

караван ідзе

Зрэшты, усё гэта пустое.
Які б не прынялі закон, якую б чарговую падлянку не ўчынілі ваяўнічыя адэпты адзінаправільнага правапісу, а ўсё дно сеўшы дупай у ручай плыні ня спыніш.

Ужо сёньня беларушчына буяе народнымі перакладамі, сайтамі, творамі, софтам etc у рознай ґрафіцы і арфаґрафіі, у тым ліку тарашкевіцай, і далей “народная” беларушчына будзе толькі пашырацца, а правапісы — спаборнічаць, а мова — ўзбагачацца.

Стандарт зарэгістраваны, агромністы багаж напрацаваны, слоўнікі, правапіс — у электронным выглядзе ў свабодным доступе. Караван ідзе.

пяшчотныя дарожнікі

Из-за продолжительной жары на дорогах города появились вмятины, бугры, впадины, образовалась колейность. Более всего пострадали центральные магистрали Минска, сообщил генеральный директор КУП «Горремавтодор» Иван Гуринович. При этом значительную «лепту» в повреждение столичных дорог внес общественный транспорт - автобусы, троллейбусы. «В таких условиях, конечно же, следовало бы ограничить движение пассажирского транспорта, особенно автобусов-«гармошек».

В такіх условіях сьледавала бы навучыцца нармальна асфальтаваць вуліцы

які вас выклікаў прымус?

камэнтар да артыкулу Віталя Тараса «Пара прыйсьці да аднаго правапісу»

1. пераход на наркамаўку - гэта не кампраміс, а капітуляцыя.
2. дэмакраты й інтэлігенты загаварылі нарэшце паводле дыктатарскай лёгікі, усё ж атачэньне даецца ў знакі. Выбар сярод нармальных правапісаў і графічных сыстэм ёсьць неа'демным правам кожнага чалавека. Так склалася, што беларусь МАЕ два правапісы і дзьве графічныя сыстэмы. Гэта ёсьць яе нацыянальным багацьцем і ў нармальнай сытуацыі мусіла б ахоўвацца дзяржавай, а ў нашай - інтэлігенцыяй. Таму існаваньне друку рознымі правапісамі ёсьць НАРМАЛЬНАЙ зьявай, нармальным выбарам, які адпавядае патрэбам мэтавай аўдыторыі, а штучна ўсчатая дыскусія нагадвае цемрашальскія спрэчкі, што лепей, праваслаўе ці ўніяцтва.
3. няма мёртванароджаных слоў, ёсьць глухазагароджаныя шаблёны. Словатворчасьць, моўны крэатыў мусяць ня толькі вітацца, але й ініцыявацца, а пасьля сэлекцыянавацца беларускімі інтэлігентамі. Але "масква ў галаве" піхае на кансэрватыўны рогат а-ля "харашылішчы ў макраступішчах". Славянскія мовы актыўна, а багата дзе фарсіравана выкарыстоўваюць свае патэнцыялы для сьветаабазначэньня, для найменьня вакольнага жыцьця, адно беларуская мова сіламі сваіх высакалобых носьбітаў круціць носам ад любых парасткаў беларушчыны, маладзейшых за Кандрата Крапіву з імпэрскай непрыступнасьцю на твары і ў абносках на плячах.

І нарэшце, мо адкрыю вам сакрэт: школьнікі выходзяць з школы зь веданьнем мовы, блізкім да нулявога і мінусавым жаданьнем калі-небудзь з гэтай казённай муміфікаванай беларушчынай сутыкацца. Менавіта моўныя гейзэры, праявы жыцьця й адмысловасьці беларускай мовы, праявы яе незацуглянасьці й нясьцятыя далягляды ўцягваюць іх у беларушчыну, і калі яны бачаць, напрыклад, НН, напісаную "кляснай!" мовай, у іх пачынаюць сьвяціцца вочы. І гэтая прага адкрыцьця, прага "вынаходніцтва цуду побач, цуду сваёй мовы" й вядзе іх у акіян беларушчыны.

Калі Наша Ніва страціць тарашкевіцу, яна страціць найперш гэтае сьвятло.
І навошта тады Наша Ніва?

29.8.07

našy radyji

Kali ja sluchaju jaki SKYFM, dyk toj piša va ŭlaścivaściach prajhravaľnika, chto jon i što ciapier hraje.
Eŭraradyjo ž trymajecca liakaničnaha styliu apisańnia: RADIO - ERB.
I zapuścić link dlia tannaha internetu ŭ mianie tak i nie atrymalasia.
A plejera, jaki mnie pasuje, niama ŭ śpisie plejeraŭ, jakija mnie pasujuć, choć jon universaľny j biasplatny. Zastaŭsia na vybar adziny, nieekanomny, varyjant. Sluchaješ i bajišśia, kab nie razarycca.

Nie paśpieŭ abradavacca paznačeńniam trekaŭ na Racyji, jak staŭ peryjadyčna źnikać huk u lievym vuchu. Na karotkich chvaliach na miažy z Dokšyckim rajonam jano b, moža, i ničoha, alie ŭ navušnikach — tracha niaŭtuľna. A tut jašče j mily poľski akcent z rasiejskimi slovami.
Źmiest ža Racyji paradavaŭ. Pakuľ ERB kreatyvila pra balkonnyja ramy, praź jakija ciahnie choladam, Racyja zvanila Siŭčyku j pa regijonach.

vietnam

Radiostacja.pl žorstka ździekujecca z pracaŭnikoŭ-paliakaŭ. Pateliefanavala na poštu, prykinulasia vijetnamcam, jaki havoryć bilibierdu na 80% z reštaj poľskich sloŭ. “Vijetnamcu” treba pieraslać siabie ŭ Vijetnam. I jon chvilin 5 tlumić holaŭ paštarcy na pavyšanych intanacyjach. A paštarka ciarpliva tlumačyć, što možna adpravić toľki da 20 kg rečaŭ abo praduktaŭ. A siabie samoha niamožna.
Niestety.

A ciapier ujavi taki zvanok u jakuju mikrarajonnuju poštu Miensku.

+5°C

što ja mahu skazać pra gliabaĺnaje paciaplieńnie…
vuchi miorznuć!

27.8.07

Кароткі праваднік па менскіх веладарожках. Частка восьмая. Канвэерная

Сёньняшняя інспэкцыя веладарожак складалася з вострых уражаньняў.
Асабліва востра было на Купрэвіча.

Гвалтуючы ровар на чарговым нагрувашчваньні размаляванага асфальту, я згадаў анэкдот пра савецкую «летающую жужжалку для попадания в ухо», якая адметная тым, што «жужжит, летает, в ухо не попадает». Вось менскія веладарожкі акурат такія. Веласіпедныя, асфальтаваныя, для язды непрыгодныя.

Але калі «лятаюшчыя жужжалкі» ўсё-такі анэкдот, бо за сыстэматычны брак на заводах усё ж не даюць прэмій, караюць, звальняюць, то сыстэматычна бракаваныя, непрыгодныя для карыстаньня веладарожкі — гэта рэальнасьць, каб яе. Прычым, калі ў мяне будзе каляровы тэлевізар, які не паказвае, я яго ня буду глядзець, бо ў гэтым няма сэнсу а па веласіпедных дарожках, езьдзіць па якіх няма сэнсу, я, згодна з правіламі, езьдзіць абавязаны, хоць, у адрозьненьне ад недатэлевізара недадарожкі нясуць непасрэдную пагрозу майму часу, камфорту, здароўю і ровару, які каштуе як два тэлевізары.

Беларускі раварыст, які будзе езьдзіць па дарожцы, хутка набудзе «комплекс тралейбуса». Яму трэба разганяцца ад бардзюраў і рэзка тармазіць аж да 5 км/г перад бардзрюрамі. Кожныя 50 м такой гайданкі, і мы будзем мець хворага чалавека.

Сёньняшняя паездка пераканала мяне, што веладарожкі «made in Belarus» значна большае зло, чым іх адсутнасьць.
Дзіўны талент у нашых улад нават добрыя ідэі ператвараць у рэпрэсіўны сродак.

А здавалася, так проста: дадаць тры рэчы: сыстэмнасьць, роўнае пакрыцьцё, безбар'ернасьць.

Абсалютныя лідэры «кончанасьці» — веладарожкі на Шугаева і асабліва на Купрэвіча. Я не ўяўляю здаровага чалавека ў цьвярозым стане, які б ехаў па гэтых веладурошках. Гэтае пэцканьне фарбай проста зьдзек улады з сваіх падаткаплатнікаў.
Гэта проста выстаўленьне краіны на пасьмешышча. Турысты-раварысты будуць доўга рагатаць з гэтай беларускай дарожнай творчасьці.
Гэта проста марнатраўства грошай на заведама няякасны, непрыдатны для карыстаньня прадукт.

Гэтыя веладарожкі робяцца ўладамі для сябе, для справаздачнасьці, для сьпіхваньня раварыстаў з нармальнай дарогі, і ніякім бокам не для нас, не для тых, хто карыстаецца бясьпечным, экалягічным, здаровым, самым гарадзкім транспартам.

Няўжо гарадзкія начальнікі не разумеюць, што гэтыя псэўдадарожкі, выстаўленая напаказ, растыражаваная халтура застануцца зь імі назаўжды. Пасьля эпоху Паўлава будуць успамінаць па «ржачных», бездапаможных, недарэчных веладарожках.

Фоткі:





Паглядзець веладарожкі на мапе:


Высновы й іншыя веладарожныя агляды

26.8.07

в мире животных

львица кавказской национальности

urban surviving


ramont.
z dachu skidajuć ruberojid,
doški, miachi, kanistry.
spačuvańni ŭsim, chto byŭ nia ŭ kursie.

24.8.07

doom da da di da di doom da da di da di doom

aaa, moj mozg gvaltuje mika.
heta ŭpieršyniu paślia Scatman Johna
heta jak kali b Sigur Rós abpiŭsia energietykaŭ i nastupiu na 220V.
aaaaaaaaaaaaaaa!!!!!!!!!!!!!! doom da da di da di doom da da di da di doom!

суцэльныя прыемнасьці

а я ж яшчэ не расказаў!
учора ўвечары, недзе каля 22-й, здарыўся цуд
уяві сабе, мяне прапусьціў тралейбус!
за 6 гадоў гойсаньня па Менску такое ўпершыню.
еду я сабе па дзяржынцы, сьвячуся, пераліваюся, падлятаю да любімава, там якраз тралік паперадзе з 2й паласы, на зялёны стартуе,
ну я ж не дурны абганяць тралікі, тым больш справа, тым больш ноччу, …тым больш тралікі.
дык вось пралятаю скрыжаваньне, займаю “мэтар ад краю”, сьцішваюся з тым разьлікам, каб прачакаць, калі тралік пад’едзе да прыпынка, ляпне туды-сюды дзьвярыма ды сарвецца далей. Карацей, гадамі адпрацаваная тактыка.
І тут мяне насьцігае лёгкі завісон. Тралік амаль спыняецца ў сваёй другой паласе і чакае, пакуль я праеду, дакладней, пакуль я адфігею, зразумею ўсю неймаверную шырыню джэнтэльмэнскага жэсту, ціскану нарэшце на понажы, й праеду як віп-пэрсона наперад.
паказаў вадзіле, як умеў, сьветлалюстранымі жэстамі ўсю ягоную крутасьць і рэспэктовасьць.
цалавацца ўжо не палез, раптам, гэта не зусім дарэчна на 2-й паласе дзяржынкі?

прыехаў дахаты, і тут акурат за вакном пачаўся салют. як на замову.

зы. пракаціўся па цэнтры не свамі партызанскімі сьцежкамі, а нармальнымі людзкімі й афігеў ад колькасьці ровараў з раварыстамі і без.
суцэльныя прыемнасьці. а яшчэ і вілку новую паставіў ад “вядушчага тайваньскага праізвадзіцеля” па мянушцы Zoom. TREK ненажэрны.

я счас расплачусь

министр жилищно-коммунального хозяйства взывает к патриотизму: «Надо проявить сознательность и поставить счетчики. От этого выиграет и жилищно-коммунальное хозяйство, и бюджет страны, и население. Но в первую очередь, это важно не столько для экономики семьи, сколько для экономики страны».

русь БЕЛАЯ

22.8.07

дык вось пра праваслаўную краіну

«

Возникает обоснованное предположение, что церковники не наращивают, а теряют авторитет в обществе - и их нарастающие требования к государственно-правовому закреплению роли в жизни общества - свидетельство некой внутренней паники, ощущения утраты своих позиций.


Есть в данном опросе и другие интересные цифры. Например, был вопрос «Ходите ли Вы к причастию». Так вот, в 2002 году на него отрицательно ответили 61 % (при 65 % «православных»). Причащаются не реже раза в месяц - 2 %. Несколько раз в год - 6 %. Раз в год и реже - 10 %. А еще - и это полная феерия, 21 % не смог ответить на вопрос. То есть, просто не знали, причащаются они или нет.


не реже раза в месяц церковь посещали всего 8 % граждан, не реже одного раза в год - 18 %, реже - 15 %, а совсем не посещали - 59 %, почти столько, сколько было неверующих в 1989 году.


Кстати, к вопросам религиозных обрядов: - ВЦИОМ в названном исследовании задавал и этот вопрос.Нашлось целых 4 %, соблюдающих обряды ежедневно… Это воистину православная страна, где не более одной пятнадцатой из числа православных молится не реже одного раза в день. Есть еще 3 %, которые соблюдают обряды еженедельно, и еще 4 %, которые соблюдают их ежемесячно. Это мощная армия истинно верующих, которые никак не переживут, если их дети не будут изучать в школе «основы православной культуры», т.е. богословие. А еще есть 26 % тех стойких православных, которые соблюдают обряды по большим праздникам. И два совсем прямых вопроса:

«Готовы Вы защищать свою веру с оружием в руках, если к этому призовут Ваши духовные лидеры?» «Готовы Вы защищать свою веру с оружием в руках, если будет оскорблена Ваша Вера и Ваши религиозные святыни?» Как оказывается, говорящих (говорящих!) что по призыву духовных лидеров они однозначно готовы взяться за оружие за Веру - 3 % граждан, скорее готовых 11 %, не готовых - 74 %. В случае оскорбления веры и святынь, говорят (говорят!) что однозначно готовы поднять оружие в их защиту - 4 %, скорее готовы - 12 %, не готовы 69 %.

Нет на деле никакого доминирования православных в российском обществе. Есть клирики, есть церковники, есть спекулирующие на этом политики, есть миллионы людей, себя православными называющими - потому что больше некем, - но в бога не верующих, хотя почему его нет - не знающих. И у церковников нет никаких ни оснований, ни прав, спекулируя на стихийных и неосознанных самоназваниях не слишком в религиозном (или антирелигиозном) плане грамотных людей.

»


Большинство, напоминающее меньшинство. Сергей Черняховский.«Газета.Ru»

20.8.07

Віцебск у раварыстычных апавяданьнях-5.

Апошняя вандроўка па Віцебску — разьвітальная. А значыць трэба за адзін дзень пабываць усюды, дзе не пасьпеў пабываць.


За Полацкім рынкам, які, лічы, цэнтар, доўгі пад'ём аж да самай гарадзкой мяжы. Нездарма гэтай вуліцы далі касьмічную назву Цітова. За трамвайным кальцом — савецкі помнік на месцы лягера сьмерці. Цяпер ля яго паставілі аграмадны мэталёвы праваслаўны крыж. Ад гэткага індустрыйна-рэліґійнага ґіґантызму трошку ніякавата.
Празь віцебскую прыватнасэктарную глухамань Мішкава, індустрыяльную глухамань Чэпіна, мікрараённую глухамань Цераспольле, перайначаную на малдаўскі лад — Ціраспаль, прыехаў у Лужасна. Мястэчка, узорнае настолькі, што сюды возяць розныя абласныя й рэспубліканскія алімпіяды. Калі зрабіў пару кадраў старой усьпенскай царквы, адтуль выйшаў дзядзька з барадой і пацікавіўся, ці ёсьць у мяне блага славеніі. Прамаўчаў і фоткаў сабе далей.
Стары будынак аграрнай вучэльні. Сваё прызначэньне за стагодзьдзе так і не памяняў. А сымпатычны будынак побач у парку, на якім красуецца сіняя шыльда «Пошта БССР», прыходзіць у заняпад.
Праз самую доўгую гарадзкую вуліцу імя няіснага гораду, Ленінградзскую кірую ў віцебскі цэнтар, дзе недалёка ад амфітэатру ёсьць цалкам вясковая вуліца Працы, якая заканчваецца баскетбольным кальцом.
Пад кальцом — сажалка і курган у памяць загіблых на 2-й сусьветнай, каля якога пасуцца два статкі гусяў. Далей — плаціна на Віцьбе, якая колісь была звычайным інжынэрным збудаваньнем, пра якое ведалі толькі самыя цікаўныя гарэзы. Цяпер на берагах расьліннасьць панішчылі, а плаціну й берагі «аблагародзілі»: паставілі масткі, паклалі асфальт і, чамусьці, спусьцілі дарогу з вуліцы. Цяпер бачныя ня толькі віцебскія краявіды й берагі, а і мэнталітэт віцебцаў.
Даехаў па Віцьбе амаль да Журжава і павярнуў на Пескавацік. Па 6-й з 13-ці Ліній ускараскаўся на гару ля вёскі Альгова, якая ніяк ня ўвойдзе ў Віцебск, у адрозьненьне ад бясконцых лецішчаў, у якіх я нарэшце заблукаў і каб не мясцовыя бабулькі, якія паказалі сьцежку, у якой можна было праціснуцца толькі па чарзе з роварам, падарожжа магло б зацягнуцца.
Выехаў ва Ўланавічы і павярнуў на любімую дарогу дзіцячых пакатушак: празь Бібіраўку й Казіміраўку ў Мазурына. Няслабы крук. Між Бібіраўкай і Казіміраўкай стаіць хатка на курынай назе. Шэдэўр дачнай архітэктуры.
За Казіміраўкай, перад Мазурынам, у лесе — нашы роварныя горкі. Ня ведаю, каму першаму прыйшла ідэя зьехаць з дарогі й паскакаць па купінах, але ідэя хутка заваявала Пескавацік. Калісь вечарам тут зьбіраліся цэлыя каманды. Самае прыемнае, што і сёньня горкі не зарасьлі й радуюць сьвежымі тармазнымі траекторыямі.
Калісьці самы папулярны гарадзкі парк Мазурына, калісьці імя Савецкай Арміі зарастае. Атракцыёны якія пазносілі, якія не працуюць. Зьнесьлі таксама самалёт і параход, якія былі ці то помнікамі, ці то забаўкамі. Танцпляцоўка зарасла травой. Маё пакаленьне, бадай, апошняе, якое бачыла гэты парк у часы росквіту.
Што не зьмянілася, дык гэта клюмба на разваротным кальцы аўтобусаў, аўтобусы на якім цяпер не разварочваюцца, і помнік невядомай валюце.
За Мазурынам — поле ўперамешку з хвоямі з назвай Вадаканал. Тутсама — пескавацінскі пляж з ратавальнай станцыяй. Еду ў цэнтар па ўзьбярэжнай сьцяжынцы.
Каля школы разганяюся й пералятаю на ровары рачулку. Тут на схіле з вайны стаіць дот, а бункер непадалёк — зруйнавалі. Відаць, каб розныя падшыванцы, як колісь мы, ня швэндаліся па ім з паходнямі.
Збочваю на сьцежку, якая падымаецца да вуліцы Грыбаедава. П'ю вады з калонкі ля царквы адвэнтыстаў сёмага дня й кіруюся ў цэнтар, да вакзалу…




Віцебск у раварыстычных апавяданьнях-1
Віцебск у раварыстычных апавяданьнях-2
Віцебск у раварыстычных апавяданьнях-3
Віцебск у раварыстычных апавяданьнях-4

19.8.07

Віцебск у раварыстычных апавяданьнях-4. Падарожжа ў край дзяцінства.

Пасьля вандроўкі ў Чыкаўшчыну, поўнай нечаканак, няісных дарог і няпэўнасьцяў, наступнае падарожжа было на мяжу Сеньненшчыны й Бешанковіччыны, у мясьціны, дзе прайшло ўсё мае летняе дзяцінства.

Дарога мелася стаць дарогай успамінаў, але сталася шчэ й дарогаю адкрыцьцяў. Пра якія ці то ня ведалі, ці то не казалі дарослыя. Мо, проста не надавалі ім увагі.
Гарадзкая мяжа, перад якой — паварот на мясакамбінат. Калі не пашанцуе зь ветрам, пах у мікрараёне Тарным, што зьлева ад дарогі, стаіць яшчэ той. Маладыя чаргавікі адмаўляліся ад кватэр у навабудоўлях Тарнага, маўляў, ад цэнтру далёка й да мясакамбінату блізка. Цяпер кусаюць локці. Выбары далёка. Газ дарагі. Чарга стала.
Кожнага разу па дарозе зь Менску вечаровы Віцебск паварочваецца да мяне сваім самым маляўнічым бокам. З гэтага ўзвышша далёкі горад сьвеціцца незьлічонымі прыцягальнымі агеньчыкамі. Але ні разу не даводзілася, хоць заўсёды хацелася, пабыць тут не пасажырам. Дзённы Віцебск як на далоні адсюль я бачыў упершыню. Пекната.
А гэта калі памяняцца зь Віцебскам месцамі :). Від на ўзвышша, зь якога зробленыя папярэднія здымкі. Файныя мясьціны, як ні круці.
Фоткі зь першага падарожжа.
Вырашыў гэтым разам завітаць у Астроўна. Да маёй вёскі ёсьць карацейшая дарога, але гэта горная й камяністая гравейка. Дый катаўся я ўжо па ёй, што каштавала мне парванага тросіка, а вось у Астроўне ніколі ня быў, хоць заўсёды любаваўся прыдарожнымі краявідамі з акна аўтобуса.
Старыя пакінутыя дамы на ўезьдзе абяцалі сустрэчу з звыклым правінцыйным занядбаньнем і беспрасьвецьцем
Але адразу за імі Астроўна сустрэла парадным выглядам. На падворках віравала жыцьцё, гулялі дзеці, лёталі раварысты. А якія краявіды! І ўжо праз колькі хвілін сама сабой загучала на вуснах невядома калі чутая песенька «Астроўна, Астроўна, імя маёй любві». Аўтар не зманіў і не перабольшыў :).
І ашаламляльнае адкрыцьцё! Велічны храм XVI ст. на беразе возера, пра які я раней ня чуў анігадкі. Цяжкі лёс не адступіўся ад яго і дасёньня. Храм у лядашчым стане. Побач расьсякаюць МАЗы, ля сьцен валяецца цэгла.
Цікавы артыкул пра храм у загадачнай газэце «Секретные исследования» (дзякуй за спасылку у)
За Астроўнам пачынаецца пустая разварочаная бэтонка з рэшткамі асфальтавай пасыпкі. Дзе-нідзе стыкі ў далонь шырынёй. Набываю досьвед язды праз статак кароў, які нясьпешліва вяртаецца ў Жаркі. А ў Плісах спыняюся падзівіцца на сымбаль былой савецкай велічы — двухпавярховую занядбаную спаруду. Усярдзіне, за пустымі шыбамі, у цяньку паліць мужык.
У Застарыньні бэтонка павярнула на рыхлую гравейку, якая нясьпешліва прывяла ў Панкратава. Панкратава — гэта памежны пункт краіны майго дзяцінства. І хоць малым я тут ня быў, але ведаў, што тут жылі сваякі, якія прыяжджалі да нас у Берашова. У Панкратава некалі ішла простая лясная дарога з маёй вёскі, якая зарасла яшчэ калі я быў малы. Панкратава значыла для мяне «вельмі далёка», калі дрэвы былі вялікімі.
За Панкратавам, бліжэй да Жавураў, проста ля дарогі, у ценю вялікіх дрэваў стаіць народны мэмарыял разбуранай царкве. Драўляны крыж з шыльдачкай ад рукі, лаўка, прытуленая да просьценькай агароджы, дзе прымятая, дзе зжатая сярпом трава, выгаралы на сонцы абраз Марыі зь дзіцем у саматужным іканастасе пад чыстым небам. Навагоднія бліскаўкі, старыя падсьвечнікі, рушнікі калываюцца ветрам. Калі апускаюцца рукі ад быдляцтва і бяспамяцтва навокал, я згадваю гэты саматужны, кранальны, народны мэмарыял, і надзея вяртаецца.
А вось і Жавуры, мяжа маіх роварных вылазак. Яны, здаецца, зусім не зьмяніліся. Далей я магу ехаць хоць з заплюшчанымі вачыма.
У лепшыя часы мая вёска была зьвязаная дарогамі, сябрамі й сваякамі з усім вакольлем. Але ўлады, якія, вядома, разумнейшыя, абвялі яе мяжой Сеньненскага і Бешанковіцкага раёнаў. А мяжа раёнаў — гэта ў Беларусі не абы-якая мяжа. Перад ёй заканчваюцца праезныя дарогі, празь межы раёнаў ня ходзяць аўтобусы, і каб трапіць з таго ж Берашова ў тыя ж Жавуры, між якімі з паўтара кілямэтра, на легкавіку, трэба нарэзаць круг кілямэтраў у 40-70, залежна ад сэзону. Альбо ўброд.
«Міжраённая» грунтоўка. Калі я быў малы, па ёй мы зь дзядзькам езьдзілі выцягваць з ручаіны (фотка зьверху) розныя заглохлыя жыгулі, а раз нават трактар, хоць раён быў ня нашага трактара і дзядзьку магло ўляцець.
Вось і вёска на ўзгорку. Родныя мясьціны. Сэрца тахкае шпарчэй. Здаля паблісквае кар'ер. Калісьці было супэрскае месца, цяпер трактары разраўнялі яго й спраставалі, ператварылі ў звычайную лужыну, каб было латвей лавіць несанкцыянаваных рыбакоў. Эх, колькі карасёў, колькі крапівы, колькі прыгодаў было на тым кар'еры. Не паехаў туды, каб не псаваць настрой. Дый дарога зарасла дарэшты.
Заехаў на могілкі. Усе старыя людзі, якіх я памятаў, ужо выправіліся туды. Трава ў чалавечы рост. І амаль усе надмагільлі з тваім прозьвшчам. Трошку вусьцішна.
Гэтая вясковая вуліца, чамусьці, звалася, пасёлак. Там колісь была школа, знаёмыя людзі. Па ёй хадзілі ў лес па грыбы. Цяпер туды ехаць няма сэнсу.
Даехаў да цэнтру вёскі й ледзь не зваліўся з ровара. Вялізную фэрму, два кароўнікі й вазоўню як карова зьлізала. Анігадкі. Толькі пустазельле буяе. Засталася толькі дзіравая пуня й воданапорная вежа з бусьлянкай.
Дарога ад вёскі да возера (ці далей уброд на Засьценкі) некалі была разьежджаная й расходжаная. Цяпер яна ледзь вытыркаецца з-пад травы. А на возера наежджыя месьцічы выезьдзілі іншую дарогу, за вёскай, праз колішні выган, на якім і я адбываў абрыдлую радоўку. З трох тузінаў кароў не засталося ніводнай. Час хутчэйшы й бязьлітасьнейшы, чым здавалася ў дзяцінстве.
Узбоч старой дарогі на возера, ля колішняй «задняй» вясковай дарогі, ад якой не засталося ні знаку — старыя могілкі з каменнымі надмагільлямі, дзе-нідзе ў выглядзе ўрослых у зямлю крыжоў, дзе-нідзе з надпісамі, якія немагчыма разабраць. Нават старажылы ня ведалі, хто тут і калі быў пахаваны. Але тут дасюль буяе бясьсьмертнік. Дачнікі бяруць з-пад узвышша пясок на свае патрэбы. Далей па дарозе стаіць курган, зь якога пазалетась нейкі атопак скраў ахоўную шыльду. Цяпер курган схаваны пад вішшу, як і падмуркі панскай сядзібы, як і конскія могілкі, куды нам, малым, забаранялася хадзіць.
Саро. Калі бабуля ўжо не магла хадзіць, яна дакульгоўвала зь кіёчкам да хлеву, сядала і глядзела «на зяро». «Азяро» было часткай жыцьця, часткай незваротнага. Азяро было магнітам і сэнсам, пупавінай берашоўцаў. Азяро жыло ў расповядах пра русалак і «сароўскага зьмея». Азяро было мясцовым боствам. Па вечарах берашоўцы прыходзілі на азяро скупацца, а на беразе не зарастала купальскае вогнішча. Да азяра ставіліся паважліва і прымхліва. Мне малому было незразумела, чаму пасьля 2 жніўня, пасьля нейкага там Ільлі ўсе кідалі купацца, хай сабе вада была яшчэ цёплая. Ну Ільля, ну кінуў гнільля, і што? Цяпер дарога на возера зарасла. Мала хто з асталых берашоўцаў можа дайсьці да возера сам. А гарадзкія — што ім Ільля, што ім струхлелыя забабоны… Шансон, намёты, мыцьцё машын, вуды-донкі проста на пляжы. Памачыў ногі ў чысьцюткай і сьцюдзёнай ледавіковай вадзе й выправіўся ў дарогу. Праз Навасёлкі (моладзь зь якіх 50 гадоў таму з кіямі хадзіла на берашоўскіх дзеля забавы) у Ходцы, аграгарадок цяпер.
6 км да Ходцаў. Пехам 50 хвілін кожныя выходныя — да аўтобуса. Ходцаўскае возера з гары пасьля Навасёлак. Значыць, хутка канец дарогі й іншая забаўка — штурм жоўтага Ікаруса. Горка, якая колісь здавалася неверагодна крутой. Цяпер нават сьмешна. Адзіныя пабудовы з дарэвалюцыйных часоў — мураваныя кароўнікі, якія стаяць, як новыя, да сёньня. Пра гэтую гістарычную ходцаўскую адметнасьць я даведаўся толькі ў Менску. Вядома, гэта ня самае прыгожае месца ў Ходцах. Проста пасярод вёскі злучаюцца два возеры, ад якіх дарогі караскаюцца ўгору. Таму мабільная сувязь дабралася да Ходцаў зусім нядаўна, і то дзякуючы аграгарадоцкаму статусу. Diallog адчайна чапляецца за Бешанковічы. Калісьці ў Ходцах кожнае лета будавалі зь бярвеньняў двухпавярховую вышку для нырцаваньня. Найлепшы дзіцячы ходцаўскі ўспамін. Ёсьць і найгоршы. Калі я выправіўся ў падарожжа вакол Сара на ровары й недзе пасьля Халма прабіў кола. Да Ходцаў дабраўся каля 11 ночы. Праз паўгадзіны дзядзька з дубцом сустрэў мяне ля Навасёлак. Здавалася б, уся ахвота да роварных авантур мусіла б адбіцца… :)
Дарога з Ходцаў да Віцебску. Дарога, якую даводзілася праяжджаць ці не на ўсіх савецкіх аўтамабілях, але часьцей — павіслым на поручні, заціснутым землякамі, якія пахлі потам, зямлёй і рыбай. Я праехаў яе акурат па графіку прыгараднага аўтобуса. 37 км за гадзіну-50. З прыпынкам на фотку. Адзін з маляўнічых краявідаў каля вёскі Скрыдлева.
Агулам выйшла крыху больш за 100 км дарогі.




Віцебск у раварыстычных апавяданьнях-1
Віцебск у раварыстычных апавяданьнях-2
Віцебск у раварыстычных апавяданьнях-3