GEO

jak ja ŭliez u GPS

Я GPS-навігатараў да сёлета, то бо 2009 a.d., у вочы ня бачыў, уяві. І нат не цікавіўся. Я ўвогуле ґаджэтамі цікавіцца асьцерагаюся, а то раптам спадабаецца. А тут пуста-гола, а перапала ў часовае карыстаньне штукенцыя з назвай Voxtel Carrera 350.

Па накіданых прычындалах было відаць, што штукенцыя гэтая для машынак, мацуецца паперадзе й торкаецца ў прыкурвальнік, што, вядома, кул, бо вадзілу ня будзе скулева прыкурваць, вось толькі я не куру і машыны ня маю.

Але нічога — маю ж ровар, а для ровара ў гэтай штуковіне знайшоўся радок у мэню. Я яго пераключыў, што ён дае, не зразумеў, але закінуў навігатар у заплечнік і паехаў катацца.

Штучка здохла праз 2,5 гадзіны — я нават упацець як сьлед не пасьпеў. А калі ўключыў дома, трэка не знайшоў. Да ўсяго прыбор не захацеў выяўляцца ні на адным кампе, а ў інструкцыі ніц пра гэта не пісалася, а я не схацеў разьбірацца, бо які понт зь дзьвюма з паловаю гадзінамі.

Інструкцыя да яго ўвогуле цікавая — напісана пра тое, што і так зразумела, пра тое, што не зразумела — цішыня. Навігацыя па самім навігатары — той яшчэ квэст плюс хворая фантазія дызайнэра.

Яшчэ фішка — экспарт трэкаў (які і так ня ўдаўся) робіцца ў пары фарматаў, і сярод тых фарматаў няма GPX, значыць трэба дзесь шукаць канвэртаваць, ня зручна ні разу.

Не пакаціла мне й торканьне ў экран, эфэкт у мяне нешта ўвесь час выходзіў з пэўнай доляй непрадказальнасьці.

Увогуле, мяне чакала столькі наіўных абломаў, колькі я не зазнаваў пасьля першай паездкі ў мятры, перад якой быў пэўны, што там усюды! эскалятары, і што паміж станцыямі ёсьць НЕШТА, а там замест НЕШТА аказаліся брыдкія сьцены з правадамі.

Дык вось:

• карцінка ў навігатары не падобная да GoogleEarth,
• Беларусь — па змоўчаньні чыстае поле, а нармальных мапаў няма (тут трэба адзначыць, што нармальных мапаў няма ў самой Белкартаграфіі)
• навігатары, хай сабе арыентаваныя на аўтамабілістаў, прымудраюцца рабіць з запасам у пару гадзін, не ну во навошта?!.
• навігатары прымудраюцца рабіць ня зь зьменнымі батарэйкамі, гэта капец, калі ёкнуўся зарад — шукай у мангольскім стэпе USB ці прыкурва!льнік.
• у будынку навігатар сьлепне, кажуць яшчэ, бывае, ня ловіць у лесе, дык а ня ў лесе я і без навігатара не заблукаю.
• у навігатары няма кантэкстнага мэню і падказак, ёсьць толькі наскальныя малюнкі

Вось гэтак раптам аказалася, што GPS-навігатар можа мець нулявую каштоўнасьць і быць нафіг не патрэбным, нават у якасьці забаўкі. А маршрут на bikely.com я і па памяці намалюю.

І нарэшце, з навігатарам мае пакатушкі былі б, бадай, куды менш вясёлымі, глядзіш — і не аб’ехаў бы кругом будслаўскі лес!

voś i kupliajcie bielaruskaje…

cely vir pytańniaŭ zakruciŭsia ŭ halavie, kali paślia apošniaha kaŭtka staŭ razhliadaać bliašanku (sprava byla poźnim viečaram i zvykly ekaliagičny žest — nahoj z razmachu — davialosia adklaści da ranicy):

chto kaho kupiŭ?
chto kamu nalivaje?
ci jość u hetaj baltycy alivaryja?
čyjo heta ja, kupliaŭšy bielaruskaje, kupiŭ?
čyj honar majecca na ŭvazie ŭ frazie «пиво нашей гордости»?

ja užo sa stoĺkimi na ty,
što ž na vy ty da mianie tady

metro

Апошнім часам я ўзяўся чытаць у мятры. Зьвязана гэта зь зімой, якая сё... хм... ....зімна аказалася як у падручніках 0-е клясы: сапраўднай, узапраўдняшняй і клясычнай. І дзеля гэтае акалічнасьці на ровар стала ліпнуць столькі артэфактаў, што адціраць іх перад канторай аказалася мала таго, што непрыкольным, дык і ня дужа магчымым, да ўсяго незвычайна часта градусьнік стаў завальвацца на мінус, а то й на больш як мінуспяць, і ненатуральная чырвань на твары дзівавала калег і лякала ката.

Гэтак, пасадзіўшы ровар у гаршчкі для кветак, я ўліўся ў падзямельны соцыюм. Мятро аказалася цеснаватай і неемкаватай штуковінай. Уяві сабе, там даводзіцца або сядзець і глядзець у седакоў насупроць, марна спрабуючы адвесьці вочы, або — ня лепш — сядзець і глядзець у, эээ..., сярэдняе месца пасажыраў ды пасажырак на адлегласьці нявыцягнутай рукі. Можна яшчэ заплюшчыць вочы, або ўскочыць і стаць, каб табе глядзелі ў сярэдняе месца, але ўсё роўна, як ні круціся, сытуацыя кругла ідыятычная.

Дык вось неяк у старым кіне паказалі, што ў мятры прышпільна чытаць, і даўней, кажуць, усе чыталі. З гэтага найперш вынікае, што раней у мятры неяк сядзелі вальней, альбо людзі былі дыстрафічнейшыя, бо цяперака народ расьсядаецца, выдыхнуўшы й выставіўшы рукі ўперад, каб пакласьці пасьля локці на тушку побачпаселага. А ў гэтай пазыцыі кніжкі чытаць, гартаць і ў торбу піхаць ня дужа каб зручна.

Гэтак, уздыхнуўшы, паставіў я другі том энцыкляпэдыі ВКЛ назад на паліцу й агледзеў пасьляпераезны вэрхал. З пасьляпераезнага вэрхалу тырчала ўсяго адна кніга, якая не магла «нанесьці траўм пасажырам або забрудзіць іх вопратку». Адно што назва кнігі кантраставала з каляднымі зычэньнямі мятроўскай гучнагаварыцельніцы — «Праклятыя госьці сталіцы».

Пакінем абмеракаваньні вартасьці кніжыцы для апошніх старонак га(зэты)ЛіМа, адно заўважым, што яна добра гнецца, а старонкі разьлятаюцца ня зь першага разу, што ідэальна для метрачытаньня. Зь мінусаў — задужа вялікі шрыфт, восьмай Вэрданы мне цалкам хапіла б, а гэты «Скулбук» бачны ўсім акулярыстым, лінзаватым і +1-ым. І хоць чытанка дзеля гэтага сталася крыху няёмкай ды зьнеінтымненай, я думаў, што нашае найкультурнае грамадзтва будзе дзеля выхаванасьці разглядаць матузкі на чаравіках суседа, ну або ўяўныя краявіды за вакном.

Дык трасцы — усе хочуць чытаць Бахарэвіча!

Але ж езьдзіць у мятры сталася куды камфортней, чытанка зацягвала й часам нават было шкада, што вось ужо так хутка тая станцыя, і неўзабаве я нават перастаў зважаць на пагрозьлівыя засьцярогі пра кінутыя клункі, пагляды цераз плячо, з-за сьпіны ды з-пад рукі. Культурны голад метраменчукоў да чытва, белмовы й недавычытанай тарашкевіцы быў такой моцы, што часам, перш як выйсьці, я лавіў пакрыўджаны пагляд ад студэнтачак на лаўцы, якія чыталі зьнізу гледзячы дагары нагамі адгорнутую старонку!

А апошняя прыгода здарылася на аўтазаводзкай лініі ў самай аўтазаводзкай ейнай частцы. Я гэтак сама стаяў і чытаў, і вялося там якраз, прабачце за цытату, што «яны не кахаліся ўжо некалькі тыдняў, дый Майкавы штохвілінныя пешчаньні сталі даволі павярхоўнымі ды вялымі. Мастак і ня здольны быў думаць ні пра што, апрача працы; раніцай, тупа пазіраючы сабе між ног, ён з абыякавасьцю думаў: ну вось, не фунцыклюе, не фунцыклюе...». Ну й гэтак далей, і да таго п. І недзе ў гэтым месцы я адчуў ня збыт каб шляхетны напор чужога плечука — нават для амаль адсутнага мятроўскага этыкету. Цень сюжэтна павязанага падозраньня ўспыхнуў ды адразу счэз — такога проста не магло быць на самай аўтазаводзкай лініі. Я стаў чытаць далей, Але на кадры «мякка здымаючы са свайго жывата ягоную руку» штуршок настойліва паўтарыўся, гэтым разам ня толькі плячом, а й бядром ажна, як калі б цягнік здурэла торгнуўся, цікаючы ад пашчы наступнага, але цягнік ня торгаўся ні фіга. «Значыць будуць біць», — вырашыў я й асьцярожна падняў вочы над старонкай. Дзяўчына на лаўцы спуджана-гідліва глядзела спадылба на таго, хто за мной. Я ўважыў за найлепшае чытаць далей. Да разьвязкі заставалася яшчэ пару станцый.

«„Ты мусіш гэта зрабіць“, — урачыста й змрочна прамовіў барадаты...». «Станцыя „Трактарны завод“», — прамовіў у сваю чаргу гучнагаварыльнік. Нехта ззаду крутануўся, зачапіўшы мяне шчэ раз, я ледзьве змог утрымаць пазыцыю паглынутага чытаньнем сацыяпата — шасьцяронка не закруцілася, той прыпыніўся перад выхадам, шаркнуў, крэкнуў, шаляснуў і выскачыў у шчыліны дзьвярэй, што папаўзьлі зачыняцца.

Я так і не падняў вачэй — да канца кнігі заставалася пару дзясяткаў старонак. Я спадзяваўся пасьпець.

japoncy vynajšli robata, kab toj klaŭ talierki ŭ posudamyjku — treba abjavić maratoryj na takija daśliedavańni da taho času, pakuĺ nia vynajduć robata, jaki b ździraŭ staruju farbu z stoli, a to sacyjaĺnaja niespraviałdlivaść tak i zakipaje ŭ hrudzioch, pakuĺ ty batračyš, a pratatypnaja žaliaziaka talierački kuliaje.

Білева

Білева яшэ не абрасло народнымі тапонімамі, але кірунак творчасьці ўгадаць ня цяжка. У мяне па дарозе з «раёну мары» да «гораду», прыкметы якога зьяўляюцца не раней за скрыжаваньне з кончаным пераходам ля аўтастанцыі, узьнікла цэлая падборка варыянтаў.

Дарогай насустрач ішлі чароды народу, якога хапіла б на пару аўтобусаў, але за дваццаць хвілін ходу да «вялікай зямлі» сустрэўся адзін-адзіны — навюткі МАЗ ад слова «размазаць па праходзе». З раскладу на рагу зь Церашковай я зразумеў, што мне пашанцавала ўбачыць рэдкую птушку — паўтарагадзінны інтэрвал, рэйсы да 8-й вечара, ня дзіва, што знаёмцы з Маркаўшчыны дазналіся, што па іхняй вуліцы ходзіць аўтобус у Білева ад мяне — самі яны яго на вочы ня бачылі ніколі.

У Білева лепш дабірацца пешшу. Хоць ходнікаў талковых туды няма, хоць партызанскія сьцежкі лепш скараць з правадніком, якім навасёлам-старажылам. Ён раскажа, як леташняй вясной з Будаўнікоў народ прарываўся да сваіх харомаў па… трубах ацяпленьня, бо ў гразі безнадзейна танулі і гумовыя боты, і саматужныя насьцілы, цагліны, дошкі ды іншыя саломінкі; а сёлета, па-змоўніцку ўсьміхнецца праваднік, дык зусім вясной будзе цырк — на краі засялілі дамы, куды нават сьцежкі няма, адно зараўняны экскаватарам пас зямлі. А людзі, без вады і ліфтоў, ужо жывуць.

У Білеве няма школы, садка, нармальнай крамы, затое ёсьць процьма пэрспэктыў — гіпэрмаркет, трамвай, тралейбус, і экспансія «аж да кальца». Вось гэтае апошняе пераводзіць білеўчанскія чаканьні ў сфэру фантастыкі. Кальцо — нерэальна далёка, трамвай пярвей, яшчэ за Гарбачовым, мусілі пусьціць у папярэднім «спальніку мары» — Югах, але гразь на тамтэйшай галоўнай дарозе — «Воінаў» (Інтэрнацыяналістаў віцебцы гаварыць абляніліся) — заасфальтавалі толькі летась, а саму вуліцу дакапалі да канца, на Чарняхоўку, толькі сёлета пад зіму, рэйкі на ёй, ля бальніцы, паржавелі ды зьніклі.

Білеўцы крыўдзяцца, калі ім пасярэдзіне пераліку ружовасьцяў нагадаць пра гарадзкі сьметнік на паўдарозе ад гораду да «кальца». Ад уцямнага адказу, як жыць з вокнамі на такі краявід, білеўцы ўхіляюцца. Затое могілкі, скажуць ці ня з гонарам, — стопудова зьнясуць.

Гэта, вядома, няслушна, але мяне не пакідае адчуваньне пра зрух у мазгах віцебскіх чаргавікоў і тым больш добраахвотных перасяленцаў у Білева. Два мае знаёмцы ў цьвярозым стане адмовіліся ад варыянтаў жытла ў раёнах з гатовым транспартам, чыстым паветрам, прыгожым заваконьнем, — каб пастаяць яшчэ ў чарзе й паехаць і білеўскае гета.

Фотак зь Білева я не прывёз.