чужы манастыр

расейскія сьцягі на шыльдах "евросеці".
іх усё болей.

final destination-Ⅳ

гісторыя кароткая да зьдзеку.
дзяўчына падышла да тралейбуса, узялася за поручань і атрымала сьмяротны ўдар токам.
Менск. Надоечы. Кальварыйская вуліца.

гасьціннасьць

бяда ўсіх прынагодных падзей у шаблённасьці сцэнару.
як зрабіць сьвята незабыўным?
маю правераны рэцэпт: запрасіць да сябе гасьцей і незнарок не зьявіцца самому.
галоўнае быць шчыра ўпэўненым, што госьці запрошаныя на іншы дзень…
адрэналінішча!

breaking news

зьмена іміджу на http://www.nn.by.
сайт яшчэ сыры, як сёньняшняе надвор'е, але варты агледзінаў і водгукаў
форум пакуль не пераехаўшы - http://www.nn.by/index.pl?type=gb
прынамсі, цікава.

сьнег

сьнег – мая любімая дзіцячая цацка.
Я любіў яго чысьціць драўлянымі лапатамі, кідацца сьняжкамі, мерыць глыбіню, лавіць ротам, разглядаць на пальчатках і ў сьвятле ліхтарняў; сьнегавікоў ляпіць, што праўда, не любіў.
Але галоўная сьнежная забаўка была за брамкамі двара, дзе якраз ля нашай хаты рэзка збочвала ўлева і йшла крута ўгару вуліца. Вуліца была далекавата ад цэнтру, таму ў разе непагоды машыны зь пяском дабіраліся да яе няхутка. Ідэальнымі былі ўмовы – калі днём плюс, а пад вечар мінус, са сьнегам. Ён хутка прылепваўся да асфальту і ўкатваўся да бляску – тут і пачыналася забава. Набраць разгону машыны не маглі з-за крутой і коўзкай павароткі, таму ўвесь спрыт і майстэрства ішлі на пераадоленьне горкі. Нецярплівыя пачаткоўцы буксавалі ўжо каля маёй хаты, майстры ўздымаліся мэтраў на 10 вышэй, але тым балючай было спускацца. Зь пятае спробы ў многіх пачыналі здаваць нэрвы і яны добра такі разганяліся і выпісвалі разнастайныя заносы з разваротамі якраз перад маім носам. Захапляльнае відовішча. А потым зьяўляўся цьвік праграмы – яго было чуваць за пару хвілінаў. Гэта двайны “Ікарус” (каля нас хадзілі, чамусьці, толькі двайныя і толькі Ікарусы) браў разгон ад прыпынка і вылятаў на нашую вуліцу зразаючы паваротку, зь нечуванай для жоўтага сьлімака хуткасьцю. О-о, ці вы бачылі, як заносіць увечары двайны Ікарус, падобны да навагодняй гірлянды з жоўценькімі лямпачкамі! Ён усё павольней і павольней сунуўся ўгару ў заслоне дыму, рыкаў і агрызаўся, а потым здаваўся, чмыхаў, выпускаў людзей, падміргваў мне аварыйнымі агнямі і спускаўся рыхтавацца да другое спробы. Толькі горка была наравістая, і жоўтыя сьветлякі нарэшце згасалі і аціхалі ў бакавым завулку. Потым хвілін праз дваццаць прыяжджаў брудны грузавік з брудным салёным мокрым пяском і псаваў сьвята.

нягледзячы на тое, што гісторыя не прыдуманая і героі рэальныя, ніхто з-за тае горкі не пацярпеў і не пакалечыўся, прынамсі ўзімку.


❏
śnieh – maja lubimaja dziciačaja cacka.
Ja lubiŭ jaho čyścić draŭlanymi łapatami, kidacca śniažkami, mieryć hłybiniu, łavić rotam, razhladać na palčatkach i ŭ śviatle lichtarniaŭ; śniehavikoŭ lapić, što praŭda, nie lubiŭ.
Ale hałoŭnaja śniežnaja zabaŭka była za bramkami dvara, dzie jakraz la našaj chaty rezka zbočvała ŭleva i jšła kruta ŭharu vulica. Vulica była dalekavata ad centru, tamu ŭ razie niepahody mašyny ź piaskom dabiralisia da jaje niachutka. Idealnymi byli ŭmovy – kali dniom plus, a pad viečar minus, sa śnieham. Jon chutka prylepvaŭsia da asfaltu i ŭkatvaŭsia da blasku – tut i pačynałasia zabava. Nabrać razhonu mašyny nie mahli z-za krutoj i koŭzkaj pavarotki, tamu ŭvieś spryt i majsterstva išło na pieraadoleńnie horki. Nieciarplivyja pačatkoŭcy buksavali ŭžo kala majoj chaty, majstry ŭzdymalisia metraŭ na 10 vyšej, ale tym balučaj było spuskacca. Ź piataje sproby ŭ mnohich pačynali zdavać nervy i jany dobra taki razhanialisia i vypisvali raznastajnyja zanosy z razvarotami jakraz pierad maim nosam. Zachaplalnaje vidovišča. A potym źjaŭlaŭsia ćvik prahramy – jaho było čuvać za paru chvilinaŭ. Heta dvajny “Ikarus” (kala nas chadzili, čamuści, tolki dvajnyja i tolki Ikarusy) braŭ razhon ad prypynka i vylataŭ na našuju vulicu zrazajučy pavarotku, ź niečuvanaj dla žoŭtaha ślimaka chutkaściu. O-o, ci vy bačyli, jak zanosić uviečary dvajny Ikarus, padobny da navahodniaj hirlandy z žoŭcieńkimi lampačkami! Jon usio pavolniej i pavolniej sunuŭsia ŭharu ŭ zasłonie dymu, rykaŭ i ahryzaŭsia, a potym zdavaŭsia, čmychaŭ, vypuskaŭ ludziej, padmirhvaŭ mnie avaryjnymi ahniami i spuskaŭsia rychtavacca da druhoje sproby. Tolki horka była naravistaja, i žoŭtyja śvietlaki narešcie zhasali i acichali ŭ bakavym zavułku. Potym chvilin praz dvaccać pryjaždžaŭ brudny hruzavik z brudnym salonym mokrym piaskom i psavaŭ śviata.

niahledziačy na toje, što historyja nie prydumanaja i hieroi realnyja, nichto z-za taje horki nie paciarpieŭ i nie pakalečyŭsia, prynamsi ŭzimku.

за адзін верш

бадай, у жыцьці кожнага ёсьць падзеі, якія перакульваюць сьвет з ног на галаву, імгеньні, пасьля якіх ты становішся іншым. І гісторыю свайго “я” якраз таму вельмі цяжка пісаць, што тыя падзеі зазвычай – як бліскаўкі, як маланкі, як сполахі сьвятла – гэткія 25-я кадры, якія пранікаюць адразу ў сьвядомасьць і зьмяняюць усё ўсярэдзіне і наўкола.
Я гляджу на лёс сваіх аднаклясьнікаў, я гляджу на лёс сваіх дваравых сяброў і не магу зразумець, скуль ува мне ўзялася – у рускамоўнай сям’і, у спрэс рускамоўным горадзе - і не дае спакою да сёньня гэтая беларушчына.
Мо, слоўца кінутае бабуляй?
Мо, куплены на распродажы за капейкі зялёны двухтомнік Гілевіча?
Мо, першы том расейска-беларускага слоўніка, які ў дадатак да расейскага арфаэпічнага слоўніка мне чамусьці купіла матуля і які я чамусьці ўзяўся чытаць?
Шукаў адказу ў знойдзеным на гарышчы дзёньніку. Але разгадка ня стала бліжай. На чарговым аркушы проста было напісана: “Ад сёння буду весць свой дзённік на беларускай мове” і кропка.
І вось сёньня, як праглядаў дзёньнікі грамады, прачытаў колькі Караткевічавых вершаў – і ажно дрыжыкі прабеглі па скуры. Я ўзгадаў адзін і вельмі важны “сполах”, які працяў мяне маланкай, скалынуў землятрусам, узрушыў так, што я ня мог думаць ні пра што іншае. Гэта быў верш. Адзін з тых рэдкіх вершаў, які запамінаецца зь першага разу. Ён быў схаваны ў глыбіні раману “Каласы пад сярпом тваім” – як узнагарода настойлівым, як дарунак падрыхтаваным, які мог бы згубіцца ў рымах зборніку паэзіі, але тут біў проста ў сэрца, да страты прытомнасьці, да тых – самых цяжкіх сьлёз, якія падступаюць да вачэй, але не даюць плачу, якія падкатваюцца камяком, а не даюць скаўтнуць. Гэта было адкрыцьцём новага сьвету і новага сьвятла, пасьля якога ўжо няма дарогі назад. Усё ўбітае ў мае дзіцячыя мазґі піянэрважатымі, піонерскімі правдамі, бонч-бруевічамі і падручнікамі па гісторыі СССР абрынулася за адзін верш. Вось ён.

Ёсьць паданьне вякоў, што разбурыць калісь
Бабілёнскую Вежу Адам
І няўмольна сальюцца мовы зямлі
У адну, няродную нам.
І мая безвыходна пойдзе у змрок,
У атрутны, як вечнасьць, цень,
Трапяткая і сіняя, як васілёк,
Гарачая, як прамень.
Я ні шчасьця, ні доўгіх дзён не жадзён,
Хай пятля, хай памерці ў журбе,
Хай ня будзе ні шчасьця, ні будучых дзён,
Калі ў іх ня будзе цябе.
Сірата па зьедлівай волі багоў,
Гінучы мой карабель,
Хай ня будзе сьвітаньня ў народа майго,
Калі досьвіткам здрадзіць табе.
Ад палеткаў райскіх лёгкай ступой,
Збочу я да пякельных катлоў,
Калі першы ж анёл на мове маёй
Мне ня скажа: "Братка, здароў".
Той, хто схоча хоць слова тваё разбурыць,
Хай раней у апошнім баю
Возьме сьмерцю і полымем тры муры:
Цела, сэрца, песьню маю.
Ты мой ясны хлеб і каханы май,
Песьня продкаў, нашчадкаў палі,
Безь цябе, не з табой — не патрэбны мне рай
На душы.
Ў небясі.
На зямлі.

(запісана па памяці)


❏

badaj, u žyćci kožnaha jość padziei, jakija pierakulvajuć śviet z noh na hałavu, imhieńni, paśla jakich ty stanovišsia inšym. I historyju svajho “ja” jakraz tamu vielmi ciažka pisać, što tyja padziei zazvyčaj – jak bliskaŭki, jak małanki, jak społachi śviatła – hetkija 25-ja kadry, jakija pranikajuć adrazu ŭ śviadomaść i źmianiajuć usio ŭsiaredzinie i naŭkoła.
Ja hladžu na los svaich adnaklaśnikaŭ, ja hladžu na los svaich dvaravych siabroŭ i nie mahu zrazumieć, skul uva mnie ŭziałasia – u ruskamoŭnaj siam’i, u spres ruskamoŭnym horadzie - i nie daje spakoju da siońnia hetaja biełaruščyna.
Mo, słoŭca kinutaje babulaj?
Mo, kupleny na rasprodažy za kapiejki zialony dvuchtomnik Hileviča?
Mo, pieršy tom rasiejska-biełaruskaha słoŭnika, jaki ŭ dadatak da rasiejskaha arfaepičnaha słoŭnika mnie čamuści kupiła matula i jaki ja čamuści ŭziaŭsia čytać?
Šukaŭ adkazu ŭ znojdzienym na haryščy dziońniku. Ale razhadka nia stała bližaj. Na čarhovym arkušy prosta było napisana: “Ad sionnia budu viesć svoj dzionnik na biełaruskaj movie” i kropka.
I voś siońnia, jak prahladaŭ dziońniki hramady, pračytaŭ kolki Karatkievičavych vieršaŭ – i ažno dryžyki prabiehli pa skury. Ja ŭzhadaŭ adzin i vielmi važny “społach”, jaki praciaŭ mianie małankaj, skałynuŭ ziemlatrusam, uzrušyŭ tak, što ja nia moh dumać ni pra što inšaje. Heta byŭ vierš. Adzin z tych redkich vieršaŭ, jaki zapaminajecca ź pieršaha razu. Jon byŭ schavany ŭ hłybini ramanu “Kałasy pad siarpom tvaim” – jak uznaharoda nastojlivym, jak darunak padrychtavanym, jaki moh by zhubicca ŭ rymach zborniku paezii, ale tut biŭ prosta ŭ serca, da straty prytomnaści, da tych – samych ciažkich śloz, jakija padstupajuć da vačej, ale nie dajuć płaču, jakija padkatvajucca kamiakom, a nie dajuć skaŭtnuć. Heta było adkryćciom novaha śvietu i novaha śviatła, paśla jakoha ŭžo niama darohi nazad. Usio ŭbitaje ŭ maje dziciačyja mazgi pijanervažatymi, pionierskimi pravdami, bonč-brujevičami i padručnikami pa historyi SSSR abrynułasia za adzin vierš. Voś jon.

Jość padańnie viakoŭ, što razburyć kaliś
Babilonskuju Viežu Adam
I niaŭmolna saljucca movy ziamli
U adnu, niarodnuju nam.
I maja biezvychodna pojdzie u zmrok,
U atrutny, jak viečnaść, cień,
Trapiatkaja i siniaja, jak vasilok,
Haračaja, jak pramień.
Ja ni ščaścia, ni doŭhich dzion nie žadzion,
Chaj piatla, chaj pamierci ŭ žurbie,
Chaj nia budzie ni ščaścia, ni budučych dzion,
Kali ŭ ich nia budzie ciabie.
Sirata pa źjedlivaj voli bahoŭ,
Hinučy moj karabiel,
Chaj nia budzie śvitańnia ŭ naroda majho,
Kali dośvitkam zdradzić tabie.
Ad paletkaŭ rajskich lohkaj stupoj,
Zboču ja da piakielnych katłoŭ,
Kali pieršy ž anioł na movie majoj
Mnie nia skaža: "Bratka, zdaroŭ".
Toj, chto schoča choć słova tvajo razburyć,
Chaj raniej u apošnim baju
Voźmie śmierciu i połymiem try mury:
Cieła, serca, pieśniu maju.
Ty moj jasny chleb i kachany maj,
Pieśnia prodkaŭ, naščadkaŭ pali,
Bieź ciabie, nie z taboj — nie patrebny mnie raj
Na dušy.
Ŭ niebiasi.
Na ziamli.

(zapisana pa pamiaci)

сайдынг

Нарэшце зьезьдзіў падзівіўся на новыя станцыі мэтра.
Найбольш гарманічная з усіх "Каменная горка".
Наколькі я быў у захапленьні ад "Аўтазаводзкай", настолькі мне не спадабалася, здавалася б, падобная да яе жоўтая "Кунцаўшчына".
А пачаў я агледзіны з "Ракаўскай" aka "Спартыўная". Першая асацыяцыя была з таннымі тайваньскімі магнітафончыкамі кшталту Panasonix - гэткая ж бляшаная бліскучасьць. Цяпер у мяне ў дадатак да самай любімай станцыі менскай падземкі ("Першамайская") зьявілася і самая нелюбімая.
Паўсюль не спадабаўся "сайдынгавы" стыль афармленьня. Калі тэндэнцыя захаваецца, станцыю ў Малінаўцы абаб'юць вагонкай і закатаюць асфальтам.

creative for the masses

у аўтобус у Малінаўцы ўвальваецца пралетар у стане блізкім да страты гравітацыі і кажа: скажаш мне, калі будзе Гатава. Вось яно, творчае жыцьцё масаў – ты тут ужо крочыш, як штодня, дахаты, а ў мужыка – столькі прыгодаў наперадзе.

зьмена эпохаў

Памёр Падлужны. Атлант наркамаўкі. Камісар беларускай мовы. Адзіны акадэмік з мовазнаўства, з славаю самадура ў мове. Канец эпохі...
Пра такую сьмерць кажуць заўчасная і нечаканая. Дзядзька трымаўся бадзёра. Чакайма навінаў.

Ніжэй – яго і зьвязаныя зь ім цытаты. Іх ня так і шмат набралося.

“Справа ў тым, што ў сувязі з перабудовай, а пасля зменай грамадскага ладу, група пісьменнікаў пажадала вярнуцца да правапісу 20-х гадоў. Ініцыятарам выступіў Ніл Гілевіч з вялікім артыкулам у рускамоўнай газеце “Праўда”. Да яго далучыліся некаторыя пісьменнікі і журналісты. Для рэалізацыі гэтай ідэі было вырашана стварыць дзяржаўную камісію, якую і ўзначаліў Ніл Гілевіч, а я стаў ягоным намеснікам. Дарэчы, ён быў прыхільнікам таго, каб пакінуць усё, як зараз, толькі ўвесці мяккі знак і некаторыя нязначныя праўкі. Але не ўсё аказалася так проста. Прывяду прыклад: у слове “бесперспектыўнасць” павінны стаяць чатыры мяккія знакі, што вельмі непрыгожа выглядае пры напісанні. І такіх слоў у сучаснай беларускай мове набіраецца каля дзесяці — пятнаццаці.”

«Кожнаму з тых, хто зьяўляецца шчырым прыхільнікам беларускай мовы, неабходна абмежаваць свае жаданьні распаўсюдзіць яе ўжываньне ва ўсіх сфэрах, а толькі ў тых, дзе можна дасягнуць поспеху ўжо сёньня»...

(Баршчэўскі: ) “Спадар Падлужны спэцыфічна разумее мову і ейныя працэсы. І гэта, адчуваецца, ягоная рука, калі ён у прадмове напісаў, што яны сьвядома не ўключалі ў слоўнік такіх словаў як “фатэль”, “вечарына”, “імпрэза”. Я дадам ад сябе — няма там слова “спадар” і іншых сучасных актыўных словаў. Маўляў, яны не падабаюцца самому спадару Падлужнаму. Ну, але мне вельмі цяжка ўявіць, як будзе перакладаць расейскі перакладчык творы Ўладзімера Арлова, Андрэя Хадановіча і шмат каго іншых, у якіх гэта звычайныя словы, якія пастаянна ўжываюцца. І ў гэтым сэнсе я лічу, што гэта палітызаваны падыход да мовы. Для акадэміка мовазнаўства гэта нават неяк і непрыстойна”.
http://www.pravapis.org/art_soviet_dictionary.asp

У 90-я гады мінулага стагоддзя акадэмік А.I. Падлужны фактычна ўзначаліў працу ў краіне па ўдасканаленню беларускага правапісу. Ён быў намеснікам старшыні Дзяржаўнай камісіі па ўдасканаленню беларускага правапісу, вынікам дзейнасці якой сталі «Высновы», дзе былі сфармуляваны асноўныя падыходы да падрыхтоўкі змяненняў існуючых правапісных норм. А.I. Падлужны ўзначаліў і рабочую групу па падрыхтоўцы праекта новай рэдакцыі «Правіл беларускай арфаграфіі і пунктуацыі». У выніку напружанай і карпатлівай працы рабочая група падрыхтавала такі праект, які з'яўляецца больш паслядоўным і кампактным у параўнанні з існуючым зараз і які пасля ўвядзення ў дзеянне павінен забяспечыць адзінства правапісных норм сучаснай беларускай літаратурнай мовы і яе паспяховае вывучэнне перш за ўсё ў сферы школьнай адукацыі. Адначасова А. І. Падлужны як кіраўнік рабочай групы і аўтарытэтны спецыяліст у гэтай галіне праводзіць вялікую прапагандысцкую работу па растлумачэнню сутнасці і зместу прапануемых змен у беларускім правапісе, пра што сведчаць яго рэгулярныя публікацыі ў перыядычным друку, у прыватнасці ў «Настаўніцкай газеце» за 2005 год.
http://www.ac.by/publications/vestih/vgm05_3b.html

Якія ж канкрэтныя зьмены чакаюць нас ў "Правілах беларускай артаґрафіі і пунктуацыі"? Распавесьці пра гэта naviny.by папрасілі дырэктара Інстытута мовазнаўства Акадэміі навук Беларусі Аляксандра Падлужнага.

У прыватнасьці, распавёў ён, прапануецца пісаць замест недарэчнага "е" — "я" ў адлічэбнікавых прыметніках васямнаццаты, сямнаццаты, дзясяты, дзявяты. У словах зь цьвёрдай асновай канцавое –эр ператворыцца ў –ар. Напрыклад, фламастар. Гэтаксама –эль стане –аль: шніцаль. Прыводзяцца да адзінага варыянта напісаньня назоўнікі, што канчаюцца на –ыё і -ыо. Цяпер трэба будзе пісаць Токіё і трыё. Таксама будзе пашыранае ўжываньне "э" замест "е": экзэмляр, рэзюмэ, тунэль. Будзем пісаць, як вымаўляем. Але вось перадача на пісьме асыміляцыйнай мяккасьці з дапамогай "ь" не прадугледжваецца. На думку кіраўніцтва Інстытута мовазнаўства, уводзіць мяккі знак — гэта толькі псаваць паперу (распаўзуцца аб'ёмы тэкстаў) і пашыраць непісьменнасьць (маўляў, будзе блытаніна ў галовах).
http://www.pravapis.org/art_language_reform1.asp

Мова — ня ўласнасьць Інстытуту мовазнаўства

***

Заява Рады Саюзу беларускіх пісьменьнікаў

Як стала вядома з сродкаў масавай інфармацыі, у Інстытуце мовазнаўства Акадэміі навук падрыхтаваны праект зьменаў у правапіс беларускай мовы. Камісія, якую ўзначальвае акадэмік Падлужны, без шырокага абмеркаваньня мае намер унесьці свае прапановы на зацьвярджэньне ў адпаведныя ўрадавыя структуры.

Аднак беларуская мова — ня ўласнасьць Інстытуту мовазнаўства, гэта агульнанацыянальны скарб, і любыя зьмены ў яе жывым арганізьме патрабуюць самага шырокага абмеркаваньня. Як мы лічым, у ім павінны ўзяць удзел ня толькі супрацоўнікі Інстытуту мовазнаўства, але й іншыя навукоўцы-філёлягі, школьныя настаўнікі, выкладчыкі ВНУ. Не зьбіраецца стаяць убаку і Саюз беларускіх пісьменьнікаў.

Мы не падтрымліваем тыя зьмены ў правапіс, якія распрацоўваюцца кулюарна, вузкім колам супрацоўнікаў Інстытуту. Патрабуем, каб узначаленая Падлужным А. камісія зрабіла ўсе неабходныя захады для азнаямленьня з сваімі прапановамі шырокіх колаў зацікаўленай грамадзкасьці.

Менск, Дом літаратара, 31 студзеня 2003 г.
http://www.nn.by/index.pl?theme=nn/2003/05&article=04

У інтэрвію аґенцтву навінаў Interfax дырэктар Інстытуту мовазнаўства Акадэміі навук Беларусі Аляксандар Падлужны заявіў, што "у нескладовае зьяўляецца лішняй літарай у беларускім альфабэце". Паводле яго, "гэтая літара ўзьнікла каля 1870 году, калі ўпершыню расейскай мовай пачалі запісваць беларускі фальклёр." Дырэктар Інстытуту мовазнаўства А. Падлужны лічыць, што "адкрыцьцё помніку ў Полацку ў гонар літары-паразыта ёсьць у пэўнай ступені кур'ёзам".
http://www.pravapis.org/art_letter_monument.asp


“Упарадкавана напiсанне вялiкай лiтары. Так, слова "прэзiдэнт" у сэнсе: кiраўнiк дзяржавы, прапануецца пiсаць з вялiкай лiтары ў любым кантэксце. Няважна, пра прэзiдэнта Беларусi, ЗША цi Паўднёвай Афрыкi iдзе размова. Слова "бог" будзе пiсацца з вялiкай лiтары толькi калi азначае вышэйшую сiлу — зноў жа няважна, пра Бога якой канфесii будзем пiсаць. А вось у прымаўках, застыўшых выразах, кшталту "не дай бог" рэкамендуецца пiсаць з малой.”
http://mybelarusia.com/index.php?type=special&area=1&p=articles&id=614&print=1

Аляксандр Падлужны, дырэктар Інстытута мовазнаўства НАН: У нас вельмі недасканалыя законы па моўных патаннях. Адзін артыкул Канстытуцыі, здаецца, гэта артыкул 17, супярэчыць артыкулу 50. У арт. 17 аб’яўляецца, што ў Рэспубліцы Беларусь беларуская мова з’яўляецца дзяржаўнай. А ў арт. 50 сказана, што выбар мовы свабодны. Вось і думай сабе як хочаш. Але ж ва ўсіх іншых краінах, калі мова дзяржаўная, то яна проста абавязковая. У такім разе школа і ў Беларусі павінна кожнага грамадзяніна краіны навучыць свабодна валодаць адной мовай і другой. Пры гэтым не трэба спрачацца: рускамоўная ці беларускамоўная школа. Болей таго, калі мова дзяржаўная, то яна не павінна быць тупіковай. Таму што, сапраўды, вышэйшай адукацыі на беларускай мове ў нас быццам бы і няма. Тупіковасць яшчэ і ў тым, што 99 працэнтаў пасад у нашай краіне не патрабуюць ведання беларускай мовы. Хаця зноў жа парадокс. У новай рэдакцыі Закона аб мовах падкрэсліваецца, што кожны дзяржаўны служачы, кіраўнік павінен валодаць беларускай мовай.
http://www.library.by/shpargalka/belarus/mova/001/mov-011.htm

Падлужны й дошка

Аляксандр Падлужны - чалавек, вядомы поўнай адсутнасьцю пачуцьця гумару, - выкладаў у нас на першым курсе філфаку. Аднойчы, зайшоўшы ў лекцыйную залю, заўважыў, што дошка не прыбраная (натуральна) й загадаў "дзяжурнаму" выцерці яе. Сам жа тым часам пачаў нешта "втыкаць" пра правапіс слова Ч?люскінцы (дасюль ня ведаю, як правільна). "Дзяжурны" - Юрась, цяпер працуе ў час. "Роднае слова" - ведаў, што дошка зламаная (натуральна) - не фіксуецца наверсе, каб было відаць "галёрцы", і таму, калі Падлужны захацеў нешта напісаць на ёй, Юрась падтрымліваў дошку зьнізу. Пісаў Падлужны хвілінаў 5. Урэшце, скончыўшы, зьдзіўлена паглядзеў на Юрася. Калі ён адпусьціў дошку й тая зьехала долу, мы ўпершыню пачулі як сьмяецца Падлужны. Не, ён не сьмяяўся, ён рагатаў, і ягоны прапалены бас гарматным рэхам пракаціўся па аўдыторыі, пабудзіўшы-ўстрывожыўшы нават галёрку: "ГЫ-ГЫ-ГЫ-ГЫ".
http://www.litara.net/forum/90/all

Саюз п... б...

цікава было б даведацца поўны сьпіс тых 130 п…ак, якія сёньня стварылі сваю п…цкую арганізацыю.
чыста ва ўтылітарных мэтах - каб пры знаёмстве з навінкамі беларускай літаратуры ведаць, што напісаў п…к, а што п…ка і не марнаваць на п…ак час.
Хай напішуць калектыўны твор “Jak bardzo można skurwić się, by sprzedać swę muzykę”.
Тады прачытаю.
мо іх прымусам прыгналі, хто ведае?
інакш як патлумачыць гэткі акт масавага мазахізму?

фройд-2206

"также в 2206 ... планируется реконструкция улицы Маяковского"
http://www.minsk.gov.by/docs/otwety/20051115_2.gif

скажы, колькі ў цябе веладарожак, і я скажу, зь якое ты краіны

Зварот да адміністрацыі горада Мінска.
(копія з афіцыйнага форуму Менгарвыканкаму)

Прашу адказаць на пытанне, як будзе кампенсавана забарона руху веласіпедыстаў па МКАД на ўсім яе працяжэнні і асабліва на ўчастках, якія ня маюць альтэрнатыўнай дарожнай сеткі, пешаходных і веласіпедных дарожак, а менавіта:

Курасоўшчына-Малінаўка-1,
Малінаўка-4-Сухарава (раён Ак. Фёдарава),
пас. Ждановічы-Зацань-Навінкі-Цна-Зялёны Луг,
Лошыца-Сярова,
Курасоўшчына-Філіял БДУ,
Малінаўка - Філіял БДУ?

з улікам таго, што веласіпед не дапускаецца да правозу грамадскім транспартам, а часавыя і фізічныя выдаткі на аб'езд з'яўляюцца непрымальнымі?
(Напрыклад, каб дабрацца з вул. Ландара на вуліцу Слабадскую давядзецца рабіць круг па вуліцам Казінца, Брылеўскай, пр-ту Жукава, вул. Чыгуначнай, пр-ту Дзяржынскага, вул. Ясеніна працягласцю 10 км (35-40 хвілін), тады як шлях па МКАД складае ўсяго 4 км.)

Улічваючы важнасць вашага адказу для ўсіх гараджан, якія ў якасці транспартнага сродку выкарыстоўваюць веласіпед, прашу размясціць ваш адказ на гэтым форуме.

зварот зроблены на падставе інфармацыі, апублікаванай на інтэрнэт-сайце газеты "Вечерний Минск" 16 лістапада 2005 года:

http://www.newsvm.com/articles/2005/11/15/doroga.html

"Как мы уже сообщали, в скором времени допустимая скорость движения автомобилей по МКАД станет 120 км/ч, по ней будет запрещено движение велосипедистов, тихоходного транспорта, учебное вождение. Эта магистраль приобретет статус “дороги для автомобилей”.

a ja nic

У чарзе. Яна і Ён, посткліматычнага веку.
Яна: Два тыдні не магу ўзяць квіток, што ж гэта такое?!
Ён: Ай, заўжды можна знайсьці выйсьце.
Яна: Якое? Я ўжо з шасьці дзяжурыла, і то талёнчыкаў няма, то доктар хварэе, то ў “водпуску”.
Ён: Ай, прыйшлі бы раней. У пяць. Вы ж блізка жывяце. Прынесьлі б каробку цукерак у рэгістратуру.
Яна: Ага, цукерак, ім цяпер зялёныя “цукеркі” падавай.
Ён: Ну я ж і кажу, што заўсёды можна знайсьці выйсьце.
Я (а нефіг церазь мяне перамаўляцца):а вам не здаецца, што вашыя выйсьці не чалавечыя, прыніжальныя і быдлячыя, і што так не павінна быць.
Ён (пагрозьліва): А ты што, предлагаешь революцію устроіть?..

∎

U čarzie. Jana i Jon, postklimatyčnaha vieku.
Jana: Dva tydni nie mahu ŭziać kvitok, što ž heta takoje?!
Jon: Aj, zaŭždy možna znajści vyjście.
Jana: Jakoje? Ja ŭžo z šaści dziažuryła, i to talončykaŭ niama, to doktar chvareje, to ŭ “vodpusku”.
Jon: Aj, pryjšli by raniej. U piać. Vy ž blizka žyviacie. Prynieśli b karobku cukierak u rehistraturu.
Jana: Aha, cukierak, im ciapier zialonyja “cukierki” padavaj.
Jon: Nu ja ž i kažu, što zaŭsiody možna znajści vyjście.
Ja (a niefih cieraź mianie pieramaŭlacca):a vam nie zdajecca, što vašyja vyjści nie čałaviečyja, prynižalnyja i bydlačyja, i što tak nie pavinna być.
Jon (pahroźliva): A ty shto, predlagaesh revoluciu ustroit'?..

final destination-Ⅲ

— Брат мой дзяжурыў на караблі. У шторм. Іх калі шторм – прывязваюць. Вяроўкамі. Каб ня змыла. А тут хваля наляцела. Дык змыла. У ваду. Пад карабель. Вяроўка даўгая. І хто б яго там пачуў ці пабачыў уначы. Такі шторм. Ажно ж другой хваляй вынесла на карабель. Во як. І цяпер жывы.


∎
— Brat moj dziažuryŭ na karabli. U štorm. Ich kali štorm – pryviazvajuć. Viaroŭkami. Kab nia zmyła. A tut chvala nalacieła. Dyk zmyła. U vadu. Pad karabiel. Viaroŭka daŭhaja. I chto b jaho tam pačuŭ ci pabačyŭ unačy. Taki štorm. Ažno ž druhoj chvalaj vyniesła na karabiel. Vo jak. I ciapier žyvy.

final destination-Ⅱ

— Або таксама лёс. У нас каля хаты рэчка была. Ды якая там рэчка – дошку клалі ды пераходзілі. Затое вясной разьлівалася. І брат мой возьме бадзьдзю. Гэта мост у хаце мыюць. І ў ваду. Прыйдзе вечарам мокры, зьмерзлы, захварэе, маці яго потым лечыць, мёдам, поіць. А колькі ні лячылі, ні лупілі, а ўсё дно кожную вясну ўлезе. Дык што думаеш – стаў мараком, у Мурманску. Цяпер ужо не. Цяпер ужо сын бананы возіць – таксама капітан карабля.

∎
— Abo taksama los. U nas kala chaty rečka była. Dy jakaja tam rečka – došku kłali dy pierachodzili. Zatoje viasnoj raźlivałasia. I brat moj voźmie badździu. Heta most u chacie myjuć. I ŭ vadu. Pryjdzie viečaram mokry, źmierzły, zachvareje, maci jaho potym lečyć, miodam, poić. A kolki ni lačyli, ni łupili, a ŭsio dno kožnuju viasnu ŭlezie. Dyk što dumaješ – staŭ marakom, u Murmansku. Ciapier užo nie. Ciapier užo syn banany vozić – taksama kapitan karabla.

final destination-Ⅰ

— Пэўна, на нябёсах нехта лёс наш піша. Рабіла я ў другой савецкай. Першая зьмена. Толькі выйшла. І тут прывозяць, яшчэ васьмі не было… Жанчына - ішла па тратуары, не па дарозе – з краю – на працу. Па мосьце. Церазь Сьвіслач. Бальніца наша, а справа – мост. Другая савецкая. І што ты думаеш. Ехала машына, і калясо адвалілася. Пакацілася ў адзін бок, а тады - ў другі, у слуп – адскочыла – і ў галаву той жанчыне. …На месцы.


∎
— Peŭna, na niabiosach niechta los naš piša. Rabiła ja ŭ druhoj savieckaj. Pieršaja źmiena. Tolki vyjšła. I tut pryvoziać, jašče vaśmi nie było… Žančyna - išła pa tratuary, nie pa darozie – z kraju – na pracu. Pa moście. Cieraź Śvisłač. Balnica naša, a sprava – most. Druhaja savieckaja. I što ty dumaješ. Jechała mašyna, i kalaso advaliłasia. Pakaciłasia ŭ adzin bok, a tady - ŭ druhi, u słup – adskočyła – i ŭ hałavu toj žančynie. …Na miescy.

штучны мёд

беларуская гарадзкая мова – як штучны мёд, як ільвянё, што нарадзілася ў чыжоўскім зьвярынцы, як штучнае футра – смакуе, шчэрыцца, грэе – але ня тое.
“Мова беларуская, натуральная, узноўленая. Выраблена з складнікаў, ідэнтычных натуральным. Масавая доля натуральнай беларускай мовы – ня менш за __%”.
Вось, пакаштуйце, з “ч” недазацьвярдзелым, а во – зь недамякчанымі сьвісьцячымі, а тутака, калі ласка, усё перацьвярдзелае і перамякчанае, тут пакунак з рэдукцыяй, вунь – зь пявучасьцю, тут наркамаўка, тут тарашкевіца, тут з русізмавай пасыпкай, там – з паланізмавай, багаты выбар упаковак – кірылічныя, лацінічныя – некаторыя, заўважце, ручное работы. А ў гэтай вітрыне -разнастайныя мяшанкі і сумесі з дадаткам беларушчыны. У нашай мавярні выбар на любы густ!
Толькі вось натуральная мова – адно ў штогод плытчэйшых крыніцах далёкіх вёсак, штогод далейшых.


∎
biełaruskaja haradzkaja mova – jak štučny miod, jak ilvianio, što naradziłasia ŭ čyžoŭskim źviaryncy, jak štučnaje futra – smakuje, ščerycca, hreje – ale nia toje.
“Mova biełaruskaja, naturalnaja, uznoŭlenaja. Vyrablena z składnikaŭ, identyčnych naturalnym. Masavaja dola naturalnaj biełaruskaj movy – nia mienš za __%”.
Voś, pakaštujcie, z “č” niedazaćviardziełym, a vo – ź niedamiakčanymi śviściačymi, a tutaka, kali łaska, usio pieraćviardziełaje i pieramiakčanaje, tut pakunak z redukcyjaj, vuń – ź piavučaściu, tut narkamaŭka, tut taraškievica, tut z rusizmavaj pasypkaj, tam – z pałanizmavaj, bahaty vybar upakovak – kiryličnyja, łaciničnyja – niekatoryja, zaŭvažcie, ručnoje raboty. A ŭ hetaj vitrynie -raznastajnyja miašanki i sumiesi z dadatkam biełaruščyny. U našaj maviarni vybar na luby hust!
Tolki voś naturalnaja mova – adno ŭ štohod płytčejšych krynicach dalokich viosak, štohod dalejšych.

тарашкевіца live

у чаканьні другое зьмены (а то! прыйшоў а 10-й і хацеў пасьпець да 14-ці!?) слухаў бабульку. Тая ўсё жыцьцё працавала ў менскіх больніцах мэдсястрой і ўсё жыцьцё гаварыла па-свойму, то бо па-беларуску, дадам ад сябе – тарашкевіцай. Што праўда, за ўсю гадзіну кабета сказала толькі адно “праверачнае” слова – “прафэсар”, а ў астатнім абыходзілася беларускімі словамі. Даведаўся, што Клецк – Клецак, а Ля́хавічы – Ляхаві́чы. Шмат казала пра дактароў і “до́ктарыцаў” (рыхтык славенская форма!), і ні разу пра “ўрачоў”. Рэдка можна сустрэць людзей, якія гавораць па-беларуску, не ўкладаючы ў гэта нейкі большы сэнс, ахвярнасьць, мэсыдж, выклік і дакор. У чарзе, здаецца, ніхто і не заўважыў, што старая размаўляе на іншай мове, і што яны зь ёй нейк само сабой – таксама!
…Размаўляць па-беларуску гэтак заразна і нязмушана – мая неспраўджальная мара.

∎
u čakańni druhoje źmieny (a to! pryjšoŭ a 10-j i chacieŭ paśpieć da 14-ci!?) słuchaŭ babulku. Taja ŭsio žyćcio pracavała ŭ mienskich bolnicach medsiastroj i ŭsio žyćcio havaryła pa-svojmu, to bo pa-biełarusku, dadam ad siabie – taraškievicaj. Što praŭda, za ŭsiu hadzinu kabieta skazała tolki adno “pravieračnaje” słova – “prafesar”, a ŭ astatnim abychodziłasia biełaruskimi słovami. Daviedaŭsia, što Kleck – Klecak, a Láchavičy – Lachavíčy. Šmat kazała pra daktaroŭ i “dóktarycaŭ” (rychtyk słavienskaja forma!), i ni razu pra “ŭračoŭ”. Redka možna sustreć ludziej, jakija havorać pa-biełarusku, nie ŭkładajučy ŭ heta niejki bolšy sens, achviarnaść, message, vyklik i dakor. U čarzie, zdajecca, nichto i nie zaŭvažyŭ, što staraja razmaŭlaje na inšaj movie, i što jany ź joj niejk samo saboj – taksama!
…Razmaŭlać pa-biełarusku hetak zarazna i niazmušana – maja niespraŭdžalnaja mara.

рацыяналізацыя

а што роварныя пальчаткі проста створаныя для мыліцаў можна было здагадацца і раней, чымся мазалі садзіць.

back to school

Зьнялі гіпс.
Сказалі “ідзі”.
Пайшоў.
Не атрымалася.

эпікрыз росквіту астраўка стабільнасьці

6 гадзін у чарзе. Асабісты рэкорд.

сугучнае

Не гавораць у нас па-за тусоўкамі па-беларуску - вось у чым праблема. Ня ўсе, вядома, але нават самыя заўзятыя плакальшчыкі па мове - не гавораць.
<...>
А вось каб тыя дзьве-тры тысячы актывістаў, што на 25 Саквіка зьбіраюцца каля помніка Янку Купалу, заўсёды і паўсюль замаўлялі па-беларуску, а бармэны з афіцыянтамі навучаліся ім па-беларуску адказваць - уявіце, як бы зьмяніўся клімат у беларускай сталіцы, а можа быць і сама сталіца. У прынцыпе гаворка ідзе пра тое, што ўсе ахвочыя да беларушчыны могуць зараз жа ісьці і замовіць сабе мову. Для гэтага няма асаблівых аб'ектыўных перашкодаў. Перашкода толькі суб'ектыўная - у сабе.
http://www.svaboda.org/programs/brama/2000/07/20000730110331.asp

стымулы

нашы мыліцы – лепшы стымул папраўляцца.
яны пахнуць, як разабраны аўтамат калашнікава.
шоў ад склейкі сьлізкіх ручак праходзіць якраз там, дзе на іх абапіраешся даланёй.
мазалі на руках – праз 200 м.
боль пад пахамі – праз 500 м.
недзе на гэтай дыстанцыі хочацца кінуць іх нафіг і пайсьці ў гіпсе, паўзьці на карачках, куляцца праз рукі, але толькі не працягваць гэтую экзэкуцыю.
(гэта што - нашыя інвалідныя вазкі ўвогуле ў ліфт ня ўлазяць – а навошта – усё ‘дно ў нашых дамах ліфт ідзе да другога паверха)

нашы паліклінікі – лепшы стымул не хварэць
мала таго, што графік працы траўматоляга не супадае з графікам працы рэнтгену, дык і да таго траўматоляга трэба сядзець чатыры гадзіны. А лепш заняць чаргу гадзіны за дзьве да пачатку зьмены. Схема прыёму такая: тры хвіліны агляд, трыццаць хвілін пісаніна. А ты кажаш, 21 стагодзьдзе, хуткія шаблёны

нашае грамадзтва – лепшы стымул быць здаровым.
мінакі ідуць у лоб і вельмі неахвотна даюць дарогі.
у аўтобусе адчуваеш сябе амэрыканскім сьцягам падчас урагану Катрына.
выйсьці зь яго на мыліцах немагчыма, дзякуючы дакладнаму выбару адлегласьці да бардзюру – да ходніка задалёка, а зазор праезнай часткі замалы для манэўру з мыліцамі. Прыходзіцца скакаць. Эфэктна.

Гляджу зара на замежныя дывайсы – амартызатары, антышок, індывідуальная падгонка, мяккія матэрыялы, нахіл апоры…
напіцца хіба?

∎

našy mylicy – lepšy stymuł papraŭlacca.
jany pachnuć, jak razabrany aŭtamat kałašnikava.
šoŭ ad sklejki ślizkich ručak prachodzić jakraz tam, dzie na ich abapiraješsia dałanioj.
mazali na rukach – praz 200 m.
bol pad pachami – praz 500 m.
niedzie na hetaj dystancyi chočacca kinuć ich nafih i pajści ŭ hipsie, paŭźci na karačkach, kulacca praz ruki, ale tolki nie praciahvać hetuju ekzekucyju.
(heta što - našyja invalidnyja vazki ŭvohule ŭ lift nia ŭłaziać – a navošta – usio ‘dno ŭ našych damach lift idzie da druhoha paviercha)

našy palikliniki – lepšy stymuł nie chvareć
mała taho, što hrafik pracy traŭmatolaha nie supadaje z hrafikam pracy roentgen'u, dyk i da taho traŭmatolaha treba siadzieć čatyry hadziny. A lepš zaniać čarhu hadziny za dźvie da pačatku źmieny. Schiema pryjomu takaja: try chviliny ahlad, tryccać chvilin pisanina. A ty kažaš, 21 stahodździe, chutkija šablony

našaje hramadztva – lepšy stymuł być zdarovym.
minaki iduć u łob i vielmi nieachvotna dajuć darohi.
u aŭtobusie adčuvaješ siabie amerykanskim ściaham padčas urahanu Katryna.
vyjści ź jaho na mylicach niemahčyma, dziakujučy dakładnamu vybaru adlehłaści da bardziuru – da chodnika zadaloka, a zazor prajeznaj častki zamały dla maneŭru z mylicami. Prychodzicca skakać. Efektna.

Hladžu zara na zamiežnyja device'y – amartyzatary, antyšok, indyvidualnaja padhonka, miakkija materyjały, nachił apory…
napicca chiba?

ł

jak pajšła takaja pjanka, to mnie ŭzhadałasia majo daŭniaje łacinkavaje nierazumieńnie, na jakoje ja zabiŭ, bo nie było ŭ kaho zapytać – bo było toje ŭ maładym vieku, kali nie było ŭ mianie netu, a taksama pryjacielaŭ, zdolnych nie załažać za takija ŭźniosłyja hutarki.

byŭ u mianie tady taki biełmoŭny žor, što ŭ chod išło ŭsio – “Naša słova”, “Naša Niva” (božuchna, jak ja namučyŭsia, pakul nałaŭčyŭsia toje čytać, a potym pacichu j razumieć), “Radyjo Svaboda”, hazeta “Svaboda”, Statut TBM, zialony dvuchtomavik Hileviča, kalandar “Rodny kraj”, słoŭnik Krapivy, “Što treba viedać kažnamu biełarusu” (z doŭha mnie niezrazumiełym nacyjanalistyčnym słovam kaksahyz), “Zviazda”, “Ranica” i dalej pa ścipłym asartymencie zadnich palic kniharniaŭ i šapikaŭ – i ŭsio było mnie mała, i ŭsio jašče čahości karcieła.

I tut to tam to tut praskočyła niešta pra biełaruskuju łacinku. “Meharulez”, - padumaŭ by ja tady, kali b viedaŭ takoje słova. Karaciej, heta było śviata! Sabraŭšy ŭsio, što možna było sabrać u stalicy festyvalu polskaj pieśni, u mianie atrymaŭsia svoj varyjant łacinki – z w zamiest ŭ i l zamiest ł. To bo lacinka, ale liampacka. Eŭfaryja była nievierahodnaja. Ja moh pisać što chacieŭ, kidać svaje dziońniki na bačnym miescy i być peŭnym u biaśpiecy infarmacyi.

Ščaście doŭžyłasia nia doŭha. I da našaj paŭnočnaj staronki dajšła sumnaja viestka, što ŭ biełaruskaj łacincy jość litara ł. Heta byŭ šok. Henaja zakreślenaja tyčka vyklikała ŭ mianie prosta žyviolnuju nianaviść. Jana ŭjaŭlałasia čužynskim puzatym ściaham u našym lahiery. I kali w ja adkinuŭ biaź lišnich śloz, to “rodnaj” l trymaŭsia da apošniaha. Dy čaho tolki nia zrobiš dziela adzinstva… Mučyŭsia ja horš za Liabiedzku, a taki pajšoŭ na zdrakampramis.

Voś tolki raz-poraz paŭstajuć “iznoŭ pytańni z tłumu”. Polski ł [w] – nia naš [ḷ(л)], siarednieeŭrapiejski l – nia naš [l’]. Navošta tady było ŭvodzić admysłovuju litaru dla ćviordaha [ḷ(л)], kali jon nijak nie vybivajecca z zvyčajnaj parnaści pa miakkaści biełaruskich hukaŭ, jakaja pieradajecca pazycyjna: źmiatać-zmatać – liatać-latać.

як пайшла такая п’янка, то мне ўзгадалася маё даўняе лацінкавае неразуменьне, на якое я забіў, бо не было ў каго запытаць – бо было тое ў маладым веку, калі не было ў мяне нэту, а таксама прыяцеляў, здольных не залажаць за такія ўзьнёслыя гутаркі.

быў у мяне тады такі белмоўны жор, што ў ход ішло ўсё – “Наша слова”, “Наша Ніва” (божухна, як я намучыўся, пакуль налаўчыўся тое чытаць, а потым паціху й разумець), “Радыё Свабода”, газэта “Свабода”, Статут ТБМ, зялёны двухтомавік Гілевіча, каляндар “Родны край”, слоўнік Крапівы, “Што трэба ведаць кажнаму беларусу” (з доўга мне незразумелым нацыяналістычным словам каксагыз), “Звязда”, “Раніца” і далей па сьціплым асартымэнце задніх паліц кнігарняў і шапікаў – і ўсё было мне мала, і ўсё яшчэ чагосьці карцела.

І тут то там то тут праскочыла нешта пра беларускую лацінку. “Мэгарулез”, - падумаў бы я тады, калі б ведаў такое слова. Карацей, гэта было сьвята! Сабраўшы ўсё, што можна было сабраць у сталіцы фэстывалю польскай песьні, у мяне атрымаўся свой варыянт лацінкі – з w замест ŭ і l замест ł. То бо lacinka, але liampačka. Эўфарыя была неверагодная. Я мог пісаць што хацеў, кідаць свае дзёньнікі на бачным месцы і быць пэўным у бясьпецы інфармацыі.

Шчасьце доўжылася ня доўга. І да нашай паўночнай старонкі дайшла сумная вестка, што ў беларускай лацінцы ёсьць літара ł. Гэта быў шок. Гэная закрэсьленая тычка выклікала ў мяне проста жывёльную нянавісьць. Яна ўяўлялася чужынскім пузатым сьцягам у нашым лягеры. І калі w я адкінуў бязь лішніх сьлёз, то “роднай” l трымаўся да апошняга. Ды чаго толькі ня зробіш дзеля адзінства… Карацей, перажываў я горш за Liabiedźku, а такі пайшоў на здракампраміс.

Вось толькі раз-пораз паўстаюць “ізноў пытаньні з тлуму”. Польскі ł [w] – ня наш [ḷ(л)], сярэднеэўрапейскі l – ня наш [l’]. Навошта тады было ўводзіць адмысловую літару для цьвёрдага [ḷ(л)], калі ён ніяк не выбіваецца з звычайнай парнасьці па мяккасьці беларускіх гукаў, якая перадаецца пазыцыйна: źmiatać-zmatać – liatać-latać.

мала мовы mała movy

бойкі тара…, нарка… і лацінка… - ад недахопу вітамінаў у беларускім арганізьме.Дай мове волю – і яе будзе болей. Калі ўсе гавораць на літаратурнай мове – гэта прыкмета крызы.
Таму ў той жа Славеніі, дзе трэба ведаць дзясяткі дыялектаў, каб паразумецца ў розных мясьцінах, і ведаючы літаратурную мову можна нічога не разумець на вуліцы, пульс мовы жывы і жвавы. Славенцы ўсяляк падтрымліваюць свае "разрозьненасьці", “гарадзкія” гаворкі, маладзёвыя гаворкі і нават выпускаюць цэлыя падручнікі па сваіх моўных асаблівасьцях.
А беларусы тым часам зьбіраюцца ў сваіх нешматлікіх жж/радыё/газэтных/etc суполках і вырашаюць, каго ж замачыць – тарашкевіцу, наркамаўку ці лацінку.

***

bojki tara…, narka… i łacinka… - ad niedachopu vitaminaŭ u biełaruskim arhaniźmie.
Daj movie volu – i jaje budzie bolej. Kali ŭsie havorać na litaraturnaj movie – heta prykmieta kryzy.
Tamu ŭ toj ža Słavienii, dzie treba viedać dziasiatki dyjalektaŭ, kab parazumiecca ŭ roznych miaścinach, i viedajučy litaraturnuju movu možna ničoha nie razumieć na vulicy, puls movy žyvy i žvavy. Słaviency ŭsialak padtrymlivajuć svaje dyjalekty, “haradzkija” havorki, maładziovyja havorki i navat vypuskajuć cełyja padručniki pa svaich moŭnych asablivaściaŭ.
A biełarusy tym časam źbirajucca ŭ svaich niešmatlikich žž/radyjo/hazetnych/etc supołkach i vyrašajuć, kaho ž zamačyć – taraškievicu, narkamaŭku ci łacinku.

сымптомы

што гэта?
слухаю і млею, млею і слухаю...
Ганну Герман і Ніну Бродзкую.

мануал для мыліцаў

ня думаў, што давядзецца разьбірацца ў гэным дывайсе.
сяджу, спасьцігаю новыя далягляды досьведу.
нават трэйлеры ў нэце ёсьць.
афігець.

20:40
нават парнушка ў гіпсе...
я ў шоку, дарагая рэдакцыя

незавоз

у абед зрабіў замову ў інтэрнэт-краме.
не дачакаўся званку, за́ра званю сам:
- Чаго маўчыцё? - пытаюся
- Прабачце, - кажуць, - у нас цэлы дзень інтэрнэту няма.

дыфузія

"ну на гэтым, на Машэрава, каторы, ну як яго там, ээээ, Незалежнасьці..."
во дык уедлівая штука, звычка народная..

варожыя галасы

найпаўнейшая прыватная хвалялоўка

праваслаўе для чайнікаў

У зьвязку з новым расейскім сьвятам, якое з энтузіязмам падхапіла РПЦ, мяне дратуе смутнае пытаньне – ці можна быць адначасова беларусам і прыхаджанінам РПЦ? І калі так, то як?
бо “нашествия иноплеменных” – гэта ж пра іх продкаў
і “Темже благодарственно вопием Ти: Радуйся, Российския страны покрове; радуйся, Православия в ней ограждение и утверждение. Радуйся, несокрушимый щите воинов наших; радуйся, броне их неуязвимая. Радуйся, козни врагов обличающая; радуйся яко паучину их растерзающая. Радуйся, нечестия обличение; радуйся, крамолы разрушение.” – пра іх продкаў.
А наступнага дня - дзень памяці.
І калі памяць не кароткая – памяці й тых, хто палёг ва ўсе вякі ад “российския” рукі.
Гэты допіс ня дзеля сарказму ці “поруганія”.
Я проста хачу разабрацца.

апалён і эпіляцыя

Цёплы вечар. Ціхая вулка. Польскае пасольства. Дом літаратара. Наперадзе - парк Горкага. А там, за ім - роварня, дзе я куплю сабе зімовыя пакрышкі, пастаўлю іх на ровар, рвану заўтра, у суботу, у лес-балота сьвяткаваць сьвята цёплага лістападу. Аж прымружваюцца вочы ад такога хараства наўкольля і плянаў… Удыхаеш на поўныя грудзі паветра, прапускаеш адзінокую машыну на Фрунзэ, і ступаеш, асьлеплены агнямі блізкага праспэкту, на цёмны асфальт…

…Ужо на тым баку, са сьцятымі зубамі і выкручанай ступнёй разьбіраеш скрозь цемнач і бліскаўкі болю, што на дарозе вырас адмысловы бугор, які ля бардзюру йдзе долу і ўтварае дасканалую ногадрабілку для рамантыкаў. Нага імкліва траціць звыклыя прапорцыі і ўпарта адмаўляецца супрацоўнічаць. Званю анёлам. Анёлы травяць анэкдоты, вязуць у свой курасоўшчынскі вырай, мацаюць, малююць крыжыкі, фоткаюць, браніруюць гіпсам аж да калена і вывозяць мяне, апалёна з эпіляцыяй, на каталцы аж да самых дзьвярэй таксоўкі.

з.ы: Увесь сёньняшні ранак абдумваю фразу: "У аўторак схадзіце ў сваю паліклініку да траўматоляга па бальнічны" - і распрацоўваю маршруты па хаце на кампутарным крэсьле.
Суцэльны суботні крэатыўўў.

demo

нешта ў мяне сонца працуе ў дэма-рэжыме. мо хто crack’а пазычыць?